Bài thuyết trình của bạn phải thuyết phục được mọi người rằng công ty khởi nghiệp của bạn sẽ thành công, nhưng bạn cũng là người sẽ đưa nó đến đó.
Khi nói đến việc pitch (thuyết trình), tỷ lệ thành công của các startup là rất nhỏ và khó khăn. Theo báo cáo thì các nhà đầu tư chỉ xem các bài thuyết trình trong 3 phút 44 giây và cứ mỗi 1.000 bài thuyết trình mà một nhà đầu tư nghe được, họ chỉ rót vốn cho 100 công ty. Nhưng các nhà đầu tư không thiếu nguồn cung, vì vậy phải có một lý do khác khiến cơ hội mở cửa nhận vốn là quá mỏng manh. Điều gì sẽ xảy ra nếu vấn đề là cách những người sáng lập đang kể câu chuyện khởi nghiệp của họ.
Hãy nhớ lại khi bạn còn là một đứa trẻ. Những câu chuyện thu hút bạn nhất là gì? bạn đã ngồi thẳng trên giường, mở to mắt và cầu xin cha mẹ tiếp tục đọc sách chưa? Có thể là những phim có nhân vật chính mạnh mẽ, bối cảnh chi tiết và chỉ đủ ngắn để thu hút sự chú ý của bạn. Theo nhiều cách, các bài thuyết trình tốt nhất thu hút các nhà đầu tư đều có những đặc điểm giống nhau.
Dưới đây là cách tạo bài thuyết trình hoàn hảo dành cho nhà đầu tư, với các mẹo từ các chuyên gia:
Biết giá trị của bạn, thị trường và các nhà đầu tư
Trước khi bạn thấy mình trong một căn phòng đầy những nhà đầu tư, có ba lĩnh vực cốt lõi mà bạn cần phải đi sâu vào tìm hiểu. Trước hết, hãy xác định chính xác giá trị của bạn - nghĩa là bạn đang giải quyết vấn đề gì của khách hàng, cách bạn giải quyết vấn đề đó theo cách mới hoặc tốt hơn và tại sao mọi người sẽ sẵn sàng trả tiền cho giải pháp của bạn. Bắt đầu bằng cách thực hiện một số cuộc phỏng vấn người dùng để nhận dữ liệu định tính và báo giá trực tiếp từ đối tượng mục tiêu của bạn. Sau đó thu thập những traction mà bạn có ban đầu tư đăng ký dùng thử miễn phí, tương tác trên mạng xã hội và đưa vào bài thuyết trình của bạn.
Tiếp theo, hãy xem quy mô thị trường của bạn. Đây được cho là yếu tố quan trọng nhất trong bài thuyết trình của bạn, bởi vì nếu bạn không thể chứng minh rằng có một nhóm người lớn cần sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn, thì sẽ không có nhà đầu tư nào xem xét bạn. Bạn cũng cần thể hiện rằng bạn biết đối thủ cạnh tranh và thị trường của bạn đang thay đổi như thế nào. Xem xét các xu hướng liên quan, báo cáo và ý kiến chuyên gia để đảm bảo rằng bạn biết rõ thị trường của mình từ trong ra ngoài, hiểu biết của bạn càng sâu về nó thì trường hợp của bạn sẽ càng tốt cho sản phẩm mới của bạn.
Thứ ba, và đây là điều mà các nhà sáng lập thường quên trong quá trình thuyết trình - hãy nghiên cứu những người mà bạn đang thuyết trình. Bạn càng biết nhiều về họ và hiểu những gì họ đang tìm kiếm, thì cơ hội đầu tư của bạn càng tốt. Kiểm tra sự hiện diện trực tuyến của họ và hỏi mạng lưới quan hệ của bạn xem họ đã gặp người đó chưa và có thể cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về điều gì khiến họ ấn tượng. Christoph Sollich hay còn gọi là The Pitch Doctor, nói rằng bạn cần xem xét những loại công ty họ đã đầu tư trong quá khứ, nơi họ đã thành công và câu hỏi quan trọng: giả thuyết của họ về tương lai là gì?
Giữ cho câu chuyện của bạn ngắn gọn và hấp dẫn
Bố cục của bài thuyết trình về startup của bạn sẽ nói lên trọng lượng đối với các nhà đầu tư. Nếu bạn tải lên một bản trình bày 40 trang chứa đầy văn bản dày đặc, hãy mong đợi một tiếng thở dài chung từ khán giả của bạn. Thời gian của nhà đầu tư là quý giá, và thực tế là, hầu hết các nhà đầu tư đang tìm lý do để nói “không" với lời chào hàng của bạn. Ngay từ đầu cuộc họp, bạn cần phải thuyết phục họ bằng cách khác.
May mắn là có một định dạng khá đơn giản cho một bài thuyết trình: hãy làm cho nó càng ngắn càng tốt. Thuyết trình phải là tài liệu giúp người đọc dễ dàng hiểu được thông điệp cốt lõi của bạn ngay cả khi họ chỉ đọc lướt qua. Một hướng dẫn tốt là quy tắc 10/20/30 của Guy Kawasaki, quy tắc ủng hộ việc sử dụng 10 trang trình bày trong 20 phút, với phông chữ 30 điểm (point). Sau đó, các trang trình bày sẽ được liệt kê theo thứ tự sau:
Vấn đề người dùng gặp phải
Giải pháp của bạn
Mô hình kinh doanh
Giới thiệu sản phẩm/ dịch vụ của bạn
Tiếp thị và bán hàng
Các trang trình bày tiếp theo này có thể thay đổi theo thức tự tuỳ thuộc vào điểm mạnh nhất của câu chuyện khởi nghiệp của bạn
Phân tích đối thủ cạnh tranh của bạn
Đội ngũ sáng lập
Các dự báo và các cột mốc quan trọng (projections and milestones)
Tình trạng và các dòng thời gian (Status and timeline)
Đối với trang trình bày cuối cùng của bạn, hãy nêu số tiền bạn đang yêu cầu và để lại chi tiết liên hệ của bạn.
Gabe Zichermann, giám đốc điều hành tại Failosophy, gợi ý nên xem các pitch deck của các công ty khác để lấy cảm hứng. Bạn có thể tìm thấy các bộ bài từ Google và Airbnb bằng cách tìm kiếm trực tuyến nhanh chóng, cũng như các video về chúng được trình bày. Cố gắng xem xét các bài thuyết trình từ các công ty trong ngành của bạn, nhưng không chỉ đơn giản là sao chép chúng. Nhận ra sự khác biệt trong thời điểm ngày nay, sự phát triển công nghệ và nhu cầu thị trường. Không có mẫu pitch deck kỳ diệu nào hoạt động trên diện rộng, vì vậy, bạn càng nghiên cứu nhiều mẫu pitch deck khác nhau, bạn càng có thể tìm thấy sự kết hợp phù hợp với công ty của mình.
Khi bạn thực hiện bài thuyết trình của mình, Zichermann cũng nhấn mạnh rằng một phiên bản là tất cả những gì bạn cần. Ông nói: “Các nhà đầu tư nói chuyện với nhau và sẽ truyền đạt những gì bạn đã trình bày với họ. Nếu bạn đang bán những câu chuyện khác nhau, nó sẽ được đưa ra ánh sáng và các nhà đầu tư sẽ ít tin tưởng bạn và ý tưởng của bạn hơn". Bạn có thể sửa đổi cách nói chuyện trong bài thuyết trình của mình nếu bạn đang thuyết phục các nhà đầu tư trong các lĩnh vực khác nhau, nhưng hãy giữ nguyên bản nội dung cốt lõi giống hệt nhau.
Giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn
Như người ta hay nói: Bằng chứng luôn có trong bánh pudding. Để các nhà đầu tư thực sự muốn đầu tư vào ý tưởng của bạn, họ cần phải chứng kiến nó hoạt động như thế nào. Tất nhiên, một bản demo trực tiếp về sản phẩm của bạn phụ thuộc vào việc nó có thực sự được tạo ra hay chưa, cách thức nó hoạt động và quy mô hoạt động của nó. Tuy nhiên, nếu bạn có thể cung cấp một đoạn mã về giải pháp của mình, một đoạn video về nó đang được sử dụng hoặc một mô hình, bạn sẽ tiến gần hơn đến việc thuyết phục các nhà đầu tư.
Hãy nhớ rằng bản thuyết trình của bạn phải được tích hợp nhuần nhuyễn vào bản trình bày của bạn. Tránh gián đoạn bằng cách thiết lập trước thiết bị, tải trình duyệt web và kiểm tra (nhiều lần) xem sản phẩm có hoạt động hoàn hảo hay không. Nếu công ty của bạn tập trung vào một ứng dụng hoặc dịch vụ, hãy đảm bảo làm nổi bật tính dễ sử dụng và bất kỳ tính năng cá nhân hoá nào. Hãy thận trọng không sử dụng các thuật ngữ công nghệ nặng nề, vì các nhà đầu tư có thể không quen với nó và sẽ nhanh chóng bỏ qua.
Nói với nhà đầu tư tại sao bạn là người phù hợp
Một quan niệm sai lầm phổ biến mà các nhà sáng lập mắc phải là các nhà đầu tư muốn nhìn thấy những dự báo tài chính khổng lồ trong kế hoạch tài chính của bạn. Thực sự, họ muốn biết rằng bạn là người có thể biến công việc kinh doanh thành hiện thực. Những con số chẳng có nghĩa lý gì nếu người chỉ huy con tàu không đủ khả năng.
Để chứng minh rằng bạn là người phù hợp với công việc, hãy bắt đầu bài thuyết trình bằng cách thiết lập một sự thật củng cố động lực sâu sắc của bạn để giải quyết vấn đề đang gặp phải. Càng cá nhân, càng tốt. Sollich nói, “hãy làm cho nó có cảm xúc. Đưa ra những con người thật, những ví dụ thực tế. Cho thấy cảm xúc của chính bạn, niềm đam mê của bạn và mức độ quan tâm của bạn khi thực hiện ý tưởng.”
Ví dụ, nếu bạn đang đổi mới bao bì thực phẩm, bạn có thể chia sẻ sự thật rằng bạn có một người thân bị dị ứng, người đã bị sốc phản vệ do lây nhiễm chéo trong các nhà máy đóng gói. Do đó, nhiệm vụ của bạn bây giờ là đảm bảo rằng bao bì sạch sẽ và được dán nhãn rõ ràng cho tất cả mọi người.
Mặc dù có thể hấp dẫn, nhưng hãy tránh đặt những câu hỏi tu từ khi bạn đóng khung câu chuyện của mình. Nhiều nhà sáng lập cho rằng “có bao nhiêu người trong số các bạn đã trải qua X?” là một yếu tố mạnh mẽ, nhưng nó không phải như vậy. Loại câu hỏi này là một canh bạc bởi vì một phần lớn các nhà đầu tư có thể chưa bao giờ trải qua tình huống mà bạn đang sử dụng để kéo họ tới gần, và điều đó có nghĩa là bạn sẽ mất hứng thú của họ từ rất sớm. Nói chung, tốt nhất bạn nên tập trung kể câu chuyện của mình theo cách hấp dẫn nhất, thay vì cố gắng khiến các nhà đầu tư kết nối cá nhân với vấn đề.
Bài thuyết trình hoàn hảo đối với nhà đầu tư phải thuyết phục mọi người rằng công ty khởi nghiệp của bạn sẽ thành công, nhưng bạn cũng phải là người đưa nó đến đó. Đó là sự kết hợp giữa cá nhân và nghề nghiệp, và nó còn vượt ra ngoài khả năng kiếm tiền - đó là một lời mời tham gia vào một cuộc hành trình mới đầy thú vị. Bằng cách tập trung vào “tại sao" (tái ao giải pháp này, tại sao bây giờ, tại sao lại là bạn) và cung cấp bằng chứng xác thực giả thuyết của công ty bạn, bài thuyết trình của bạn sẽ không chỉ đáng tin mà còn có thể “đầu tư được".
xem thêm: Hướng dẫn tạo pitch deck cho startup